örfi vergiler ne demek?

Örfi Vergiler

Örfi vergiler, İslam hukukunda şer'i vergilerin dışında, devletin ihtiyaç duyduğu durumlarda koyduğu ve genellikle sürekliliği olmayan vergilerdir. Osmanlı İmparatorluğu'nda sıkça başvurulan bir uygulamaydı. Şer'i vergiler Kur'an ve Sünnet'e dayanırken, örfi vergiler hükümdarın iradesiyle belirlenirdi.

Örfi vergilerin temel amacı, devletin olağanüstü giderlerini karşılamak, savaş zamanlarında orduyu finanse etmek veya kamu hizmetlerini yerine getirmekti. Bu vergiler genellikle ayni (ürün) veya nakdi (para) olarak toplanırdı.

Önemli Özellikleri:

• Geçicilik: Genellikle belirli bir süre için konulurdu ve ihtiyaç ortadan kalkınca kaldırılırdı.
• Hükümdar İradesi: Şer'i vergilerden farklı olarak, hükümdarın kararıyla belirlenirdi.
• Çeşitlilik: İhtiyaca göre farklı şekillerde uygulanabilirdi. Örneğin:
  • Avarız: Savaş, doğal afet gibi olağanüstü durumlarda toplanan bir vergi türüydü. Detaylı bilgi için: Avarız vergisi
  • Nüzul: Orduya erzak temini için toplanan bir vergiydi.
  • Cerime: Çeşitli suçlar karşılığında alınan para cezalarıydı.
• Toplanma Şekli: Ayni veya nakdi olarak toplanabilirdi. Ayni vergiler genellikle tarım ürünleri üzerinden alınırdı.

Örfi vergilerin Osmanlı Devleti'ndeki Önemi:

Özellikle 17. yüzyıldan itibaren devletin mali sıkıntıları arttıkça, örfi vergilerin önemi de artmıştır. Ancak, bu durum zaman zaman halk arasında hoşnutsuzluğa yol açmış ve isyanlara neden olmuştur. Adaletli bir şekilde toplanmaması durumunda ekonomik sıkıntılara ve sosyal huzursuzluğa yol açabilirdi. Bu nedenle, örfi vergilerin kullanımı dikkatli bir şekilde yönetilmesi gereken bir konuydu.